Interview met Raksha Bharos van hivancommunity

Hivancommunity is een platform voor hindoestaanse vrouwen in Nederland en Suriname. Het idee achter de community: het inspireren en bemoedigen van deze groep mensen, zodat zij hun eigen weg naar geluk kunnen vinden en sterker in de samenleving staan. RBM Media nodigt oprichter Raksha Bharos uit voor een interview.

Kun je je voorstellen?
Mijn naam is Raksha Bharos. Ik ben 28 jaar, geboren in Suriname en opgegroeid in Amsterdam. Ik ben werkzaam als organisatie consultant bij het Ministerie van Defensie en ben daarnaast de oprichter van hivancommunity, een platform voor de Hindoestaanse vrouwen in Nederland en Suriname.

Wat wilde je later worden toen je jong was? 
Dat verschilde elk jaar zowat. Toen ik een jaar of zes was, wilde ik kassière worden bij de Albert Heijn, omdat ze leuke kinderkarretjes met vlaggen hadden. Op de middelbare school ambieerde ik een carrière in de mode industrie, omdat ik als puber niets liever deed dan make-up looks uit proberen, nadat mijn beugel eruit ging en mijn lenzen in gingen. Tijdens mijn bachelor opleiding kreeg ik steeds meer oog voor economie en sociologie.  

Bovenstaand antwoord reflecteert perfect hoe mijn zoektocht naar “een passende carrière” verliep. Zoals je kunt lezen ben ik ook een van de mensen die niet vanaf kleins af aan wist wat ik wilde worden. En nu weet ik dat het niet erg is. Het is leerzaam en spannend om daar gaandeweg achter te komen en verschillende dingen uit te proberen. Ik denk dat iedereen zich op verschillende momenten moet afvragen of zij het leven leiden waar zij gelukkig van worden.

Wat heb je tot nu toe gedaan qua opleiding en werk?
Ik heb uiteindelijk voor een brede studie gekozen en bedrijfskunde gestudeerd. Na mijn afstuderen heb ik gewerkt in de consultancybranche, gericht op Lean en Change Management. Hier heb ik mij ook bezig gehouden met Agile, Scrum en project- en programmamanagement.

Na een aantal jaar in het bedrijfsleven gewerkt te hebben, ben ik overgestapt naar de overheid. Winst heeft naar mijn inziens verschillende facetten en is niet alleen in geld uit te drukken. Het kan ook gaan om thema’s als goed werkgeverschap, werkgeluk en veilige burgers.

Wanneer heb je hivancommunity opgericht?
Goede vraag. Ik weet het niet eens meer. Ik denk dat de aanloop ongeveer vijf jaar geleden startte. Misschien wel eerder. Mensen vroegen meerdere malen aan mij waarom Hindoestaanse vrouwen weinig in de media te vinden waren. Ik had hier geen antwoord op en tegelijkertijd wist ik ook niet of dit waar was. Ik begon te googelen en tot mijn verbazing vond ik wel veel nieuwsartikelen, maar helaas met termen als onderdrukking, leed en zelfmoordpogingen. Op een of andere manier wekte dit mijn interesse en begon ik hier laagdrempelig meer over te lezen. De jaren daarna werd ik ingehaald door de waan van de dag, maar ik heb het idee nooit uit mijn hoofd kunnen zetten om hier iets mee te doen.

Ongeveer twee jaar geleden zat ik in between jobs en had ik een paar ontspannende weken voordat mijn volgende baan begon. Ik bekeek toen de Netflix documentaire “Daughters of destiny”: een documentaire over vijf kansarme jonge meisjes uit India. Zij mochten geen onderwijs volgen, vanwege hun plek in het kastensysteem. Een succesvolle Indiaas-Amerikaanse zakenman kwam op het idee om een kostschool op te richten met gratis onderwijs om kansarme jongeren toch een toekomst te bieden.

De documentaire heb ik in twee dagen af gekeken. Een van de belangrijkste dingen die mij is bij gebleven is de invloed van onderwijs op (jonge) vrouwen die ervan overtuigd zijn dat zij minder waard zijn en geen recht hebben op eigen keuzes en vrijheid, omdat hun omgeving hen hiervan heeft overtuigd. Deze documentaire weerspiegelt de groei van deze vrouwen door kansen, zichtbaarheid, verbinding en kennis. De documentaire “Daughters of destiny” was de laatste zet om hivancommunity op te richten en alles kwam een beetje samen.

Wat is de reden dat je deze community heb opgericht?
Uit een onderzoek van de GGD bleek dat 1 op de 5 Hindoestaanse vrouwen een zelfmoordpoging had gedaan. De cijfers waren hard, maar ook verouderd. Ik vond slechts cijfers terug van voor 2005 en was benieuwd hoe het nu gaat. Nieuwsberichten gingen namelijk steeds meer in op specifiekere aanleidingen zoals taboes, sociale controle, onderdrukking en ongelijkheid tussen mannen en vrouwen.

Er zijn de afgelopen jaren veel verschillende initiatieven geweest vanuit de gemeenschap en de overheid, met ieder hun eigen succes. Ik miste nog een laagdrempelig online platform voor Hindoestaanse vrouwen, passend bij de huidige tijd – zonder commercieel belang.  

Ik heb geprobeerd om dit zware onderwerp te combineren met een online platform. Het idee hierachter is dat verandering van binnenuit moet komen, waarbij niets goed of slecht is, maar waarbij Hindoestaanse vrouwen de ruimte krijgen om taboes, ervaringen, adviezen, verhalen en vragen te delen. En rolmodellen belichten, zodat zij iemand hebben om zich aan te spiegelen. Het doel is niet zoveel content produceren of traffic genereren. Geen nep gedoe, kwaliteit voor kwantiteit. Advertenties weiger ik dan ook. Het uiteindelijke doel is het versterken van de positie van de Hindoestaanse vrouwen in Nederland en Suriname.

Hoe reageert men op de community in het algemeen?
Ik krijg een stortvloed aan positieve berichten. Het viel mij op dat het woord ‘eindelijk’ vaak wordt gebruikt. Verder ben ik dankbaar voor de verhalen die ik al heb verzameld, met alle credits voor de vrouwen zelf. Ik was in de startfase benieuwd of Hindoestaanse vrouwen taboes en hun eigen perspectief wilden delen. In verschillende nieuwsberichten wordt immers gesproken over ‘gesloten gemeenschap’. De interviews, artikelen en verhalen hebben in een korte tijd gezorgd voor meer openheid over moeilijk bespreekbare thema’s.

Kun je een thema benoemen dat jou fascineert aan de Hindoestaanse cultuur of op dit moment erg actueel is in de Hindoestaanse cultuur?
Er is één zin die het vaakst terug komt bij bijna elke Hindoestaanse vrouw die ik heb geïnterviewd. De zin in is: “Wat zullen mensen wel niet zeggen?”. Het is bekend dat er binnen de Hindoestaanse gemeenschap veel aandacht wordt besteed aan wat andere mensen van je vinden. Nu blijkt dat dit ook de grootste frustratie is van de geïnterviewde vrouwen en het effect van dit principe wordt onderschat.

Je bent van Surinaams-hindoestaanse komaf en je woont in Nederland. Tot welke cultuur voel jij het meest aangetrokken? En is dat altijd zo geweest?
Ik heb een nieuwsgierig en leergierig karakter. Dit heeft ervoor gezorgd dat ik vanaf kleins af aan niet blindelings zaken aannam, maar het “waarom” wilde weten van iets. En als de uitleg niet helder was, niet paste bij mij of er was geen ruimte voor discussie, dan ging ik mijn eigen weg. Dit was moeilijk voor mensen, met name enkele familieleden, gezien het “wat zullen mensen denken” principe van de Hindoestaanse gemeenschap. Gelukkig voor mij heeft dit principe nooit hoog op mijn lijstje gestaan. Vooral tijdens de puberjaren zorgde dit ervoor dat het botste met een aantal orthodoxe en conservatieve normen van de Hindoestaanse cultuur. Het kiezen voor vrijheid ging gepaard met het verliezen van een aantal mensen die hier niet mee om konden gaan.

In de tussentijd leerde ik op school steeds meer over de ‘Westerse cultuur’. Ik denk daarom dat de Westerse cultuur een grote rol heeft gespeeld tijdens de overgang van puber naar volwassene, omdat ik hier de vrijheid en mogelijkheden vond om mijn identiteit te ontwikkelen. En het grappige is, dat nu ik ouder ben en een drukker leven leid, ik juist rust vind bij bijvoorbeeld yoga, afkomstig uit India. De ene cultuur sluit de ander niet uit, maar vult het juist aan – zolang je maar de ruimte krijgt om dit zelf vorm te geven. Ik noem mijzelf nu gewoon een wereldburger.

Kun je een paar verschillen benoemen tussen de hindoestaanse en Westerse of Nederlandse cultuur?
Ja zeker. Het gaat hierbij wel om mijn eigen perspectief en dit zal per persoon verschillen. Een belangrijk verschil is voor mij de voortgang van de emancipatie van Hindoestaanse vrouwen. Op werk hoor ik mensen praten over het breken van een glazen plafond, aldus meer vrouwen in topposities en een gelijk salaris. In de Hindoestaanse gemeenschap hoor ik nog te vaak dat het gaat om niet mogen trouwen met wie je wilt, geen ‘nee’ mogen zeggen, niet zonder man naar buiten mogen gaan of geen eigen keuzes mogen maken. Ik denk dat we nog een flinke inhaalslag kunnen maken op het gebied van emancipatie van Hindoestaanse vrouwen. Hierbij zie ik ook verschillen tussen Hindoestaanse vrouwen in Nederland en in Suriname.

Wat ik ook zie is dat een aantal verschillen zo ver uit elkaar liggen dat ze bewegen richting tegenstellingen. Dit kan verwarrend zijn voor de Hindoestaanse vrouw. Vooral als een aantal tegenstellingen verplicht worden opgelegd, waardoor de Hindoestaanse vrouw het gevoel heeft dat ze zich in een kloof bevind van culturen en dit niet bespreekbaar kan maken in een cultuur of gemeenschap waar directe feedback of discussie niet gebruikelijk is. Het kan bijvoorbeeld voorkomen dat op school wordt aangeleerd om assertief te zijn en discussies aan te gaan, terwijl tegenspraak thuis onacceptabel is en gezegd wordt dat de oudere generatie altijd gelijk heeft. Het kan stressvol zijn om hier dagelijks mee om te gaan, zonder dat hier aandacht aan besteed wordt. Hivancommunity richt zich op de vrouwen die zich in deze kloof bevinden en probeert een grijs gebied te creëren.

Wat vind jij mooi aan de hindoestaanse cultuur?
Ik vind de geschiedenis erg interessant. Hindoestanen hebben voorouders in India en zij zijn als contractarbeiders vertrokken naar Suriname (en weer een groep naar Nederland). Ik vind het mooi om te zien hoe veel Hindoestanen trots zijn op hun afkomst en daarom vele culturele aspecten op dezelfde wijze in stand willen houden. Ook de saamhorigheid valt mij op en het herkenbare karakter van de cultuur dat is door vertaald in bijvoorbeeld het eten, de namen en de kleding.

Is er iets in de hindoestaanse cultuur wat je graag veranderd zou willen zien ?

Persoonlijk zou ik graag willen zien dat er meer wordt gefocust op waarden als geluk en vrijheid, zonder vrouwen ‘vast te zetten’ en vastgeroeste ideeën te herhalen die niet meer passen bij deze tijd of een bepaald persoon. Het zou al helemaal mooi zijn als de gemeenschap niet oordeelt hierover, maar elkaar steunt. Hier is een gedragsverandering voor nodig. Ik denk dat geluk en vrijheid ook de basis is, maar dat men langzamerhand de focus is gaan leggen op bijzaken als “wat zullen andere mensen zeggen” of sociale status en eer. Het wordt tijd om dit weer recht te trekken.

Hoe zie jij de toekomst van hivancommunity?
Ik zie voor mij dat de community verder groeit, met de juiste personen, concepten en verschillende expertises, zodat de beweging binnen de gemeenschap zichtbaarder wordt.

Wat is je levensmotto?
Alles eruit halen wat erin zit. Durf. Er is altijd een weg. Je bent zelf verantwoordelijk om ervoor te zorgen dat je je beste leven kan leiden. Balans is hierbij het kernwoord. Naarmate je steeds meer dingen probeert en jezelf beter leert kennen, wordt het gemakkelijker om deze balans te vinden. 

Heb je nog een laatste boodschap voor de lezers?
Mocht je geïnteresseerd zijn in bovenstaand onderwerp, wil je je eigen verhaal delen of heb je andere vragen? Ik vind het altijd leuk om je te spreken. Neem vooral contact met mij op via onderstaande contactgegevens! En tot slot: bedankt voor je mooie platform Ruben!

---

Meer weten over Hivancommunity?
Website
Instagram

Meer informatie over Raksha Bharos?
Linkedin
Instagram
Facebook